Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2025 Mayıs ayı verilerine göre, Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) hem aylık hem de yıllık bazda artışını sürdürdü. Endeks, Mayıs ayında bir önceki aya göre %2,40 oranında yükselirken, yıllık bazda ise %25,34 artış gösterdi. Bu artış, küresel ekonomik koşullar, dış talepteki hareketlilik ve döviz kuru etkilerinin yurt dışı fiyatlara yansımasını gözler önüne seriyor.
YD-ÜFE, yılbaşından bu yana geçen sürede de dikkat çekici bir artış sergiledi. 2024 Aralık ayına göre %15,81 oranında artan endeks, on iki aylık ortalamalara göre ise %26,15’lik bir yükseliş kaydetti. Bu durum, dış pazarlarda faaliyet gösteren üretici firmaların maliyet baskılarının sürdüğünü ve fiyatlara yansıyan artış eğiliminin devam ettiğini ortaya koyuyor.
İMALAT SANAYİ YILLIK BAZDA %25,40 ARTTI
Sanayinin iki ana sektörü olan madencilik ve taş ocakçılığı ile imalat sanayisinde de fiyatlar yukarı yönlü bir seyir izledi. Madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yıllık artış oranı %22,08 olurken, imalat sanayisinde ise %25,40’lık bir artış gerçekleşti.
Ana sanayi grupları incelendiğinde ise dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında yüksek oranlı fiyat artışları dikkat çekti. Dayanıklı tüketim mallarında %30,80, dayanıksız tüketim mallarında %28,39 oranında yıllık artış yaşandı. Ara mallarında %22,07, sermaye mallarında %30,73 artış görülürken, enerji grubundaki yıllık artış ise %0,40 ile sınırlı kaldı. Enerjideki bu görece düşük artış, enerji fiyatlarındaki dalgalanmanın bu dönemde dengeye oturduğunu gösteriyor.
AYLIK VERİLER DE ARTIŞI GÖSTERİYOR
YD-ÜFE’nin Mayıs ayındaki aylık değişimlerine bakıldığında da benzer bir yükseliş eğilimi dikkat çekiyor. Genel endeks %2,40 oranında artarken, sanayinin alt sektörlerinden madencilik ve taş ocakçılığı %4,66, imalat sanayi ise %2,36 oranında fiyat artışı yaşadı.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimlerine göre; ara mallarında %1,71, dayanıklı tüketim mallarında %1,98, dayanıksız tüketim mallarında %2,87, enerjide %3,53 ve sermaye mallarında %2,83 oranlarında artış gerçekleşti. Bu artış oranları, özellikle üretim maliyetlerinde hızlı yükseliş yaşayan sektörlerin dış pazardaki fiyatlarına doğrudan yansıdığını ortaya koyuyor.
DIŞ PAZAR FİYATLARINDAKİ ARTIŞ SİNYAL VERİYOR
Uzmanlar, YD-ÜFE’de gözlenen bu yükselişin Türkiye'nin ihracat fiyatlarına doğrudan etki ettiğini ve özellikle sanayi üreticilerinin rekabetçiliği açısından yakından izlenmesi gerektiğini belirtiyor. Kur etkisi, global ham madde fiyatlarındaki dalgalanmalar ve tedarik zincirindeki maliyet artışları, YD-ÜFE’deki yukarı yönlü seyrin ana belirleyicileri olarak öne çıkıyor.
Ekonomistler, önümüzdeki dönemde dış ticaret dengesini korumak ve ihracatçı firmaların rekabet gücünü desteklemek adına üretim maliyetlerinin kontrol altında tutulmasının önemine dikkat çekiyor.
(Haber Merkezi)
ABDULVAHİT GÜRASLAN
