Türkiye'de koruma kapsamındaki yerel buğday çeşitlerinin, insan sağlığı açısından son derece önemli değerlere sahip olduğu ve ticari buğday çeşitleriyle rekabet edebileceği belirlendi.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ile Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, yerel buğday çeşitlerinin insan sağlığına etkilerini ve ticari potansiyelini araştırdı.
Araştırma sonucunda, Türkiye'de koruma altındaki yerel buğday çeşitlerinin, insan sağlığı açısından son derece önemli antioksidan kapasiteye, fenolik asit ve flavonoid içeriğine sahip olduğu tespit edildi. İncelenen Siyez-4, Karakılçık, AK-702, Köse 220/33, Sünter ve Spelt (Sarıbaşak) gibi yerel buğdayların, ticari buğday çeşitleriyle rekabet edebilecek durumda olduğu görüldü. Araştırmada, yerel çeşitlerin "Eminbey" ve "Demir 2000" gibi ticari çeşitler arasına katılma potansiyeline dikkat çekildi. Bu durum, yerli tohumların korunması ve gelecekteki ıslah programlarına dahil edilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendirildi. Yerel buğday çeşitlerinin insan sağlığına etkilerinin ve ticari potansiyelinin araştırıldığı çalışmanın sonuçları, "Food Science and Nutrition ve Food Science Technology" uluslararası bilimsel dergilerinde de yayınlandı.
"VERİLER BİTKİ ISLAH ÇALIŞMALARI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ"
Araştırmanın sonuçlarına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Remziye Yılmaz, 2019'da başlayan araştırmanın, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) Tarla Bitkileri Araştırma Enstitüsüyle ortak yürütüldüğünü bildirdi.
Yılmaz, araştırma kapsamında üniversite ve enstitüden bilim insanlarıyla, doktora ve master tezinin tamamlandığını belirterek, "Anadolu toprakları 400 farklı yerel çeşide ev sahipliği yapması bakımından oldukça zengin bir biyoçeşitliliğe sahip. Tarım ve Orman Bakanlığı da bunun farkında ve bu çeşitleri koruma altına almış durumda. Koruma altındaki çeşitlerden bazılarının insan sağlığı ve beslenme açısından önemli olduğunu düşünüyorduk. Araştırma, biyoaktif bileşenler açısından bazı yerel çeşit buğdayların ticari çeşitlerle yarışabilir nitelikte bir içeriğe sahip olduğunu ispatlamış durumda." diye konuştu.
Araştırma sonuçlarının uluslararası saygın bilimsel dergilerde yayınlanmasının, sonuçların geçerliliğini kanıtlaması açısından değerli olduğuna işaret eden Yılmaz, "Bunlardan biri biyoaktif bileşenler açısından özellikle fenolik maddeler ve antioksidan kapasitesini tartışan ve ortaya koyan bir yayındı. Bir diğeri de biyoaktif bitkiler açısından önemini ortaya koyan yayındı." ifadelerini kullandı.
Yılmaz, yayınlarda yerel buğday çeşitlerinin en az ticari çeşitler kadar önemli düzeyde biyoaktif kapasiteye sahip olduğunu ve bileşenleri içerdiğini vurguladıklarının altını çizerek, verilerin, bitki ıslah çalışmaları ve çeşitlerin ticarileştirilmesi için çok önemli olduğunu kaydetti.
- "Gıda güvencesini gelecek için sürdürülebilir kılacak"
Araştırmanın, iklim krizlerinin yaşandığı bu dönemde, biyoçeşitliliğin sürdürülmesi için büyük avantaj sağlayabileceğini dile getiren Yılmaz, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Hem insan sağlığı açısından hem beslenme kültürü açısından hem de iklim krizine cevap üretebilmek için bu yerel çeşitlerin kullanılması gıda güvencesini gelecek için sürdürülebilir kılacak. Bu nedenle araştırmanın verileri, tarım ve çiftçiler için de çok önemli sonuçlar. Özellikle fenolik bileşikler ve biyoaktif bileşenler antioksidan kapasitesi buğday için hep tartışılan konulardan. Araştırma ve yayınlarla biz hem ticari çeşitlerin hem de yerel çeşitlerin bu bileşenleri önemli düzeyde içerdiğini ispatlamış oluyoruz."
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
