Ormancılık politikası uzmanı Prof. Dr. Erdoğan Atmış, orman yangınlarının ‘uçak almamak, otel yapmak‘tan değil, ormanlardaki insan etkileşiminin artması, yangınla mücadele bütçesinin azaltılması, kayırmacı personel yönetimi gibi yanlışlardan kaynaklandığını söyledi.
Türkiye’de her 10 orman yangınından dokuzu insan etkisiyle çıkıyor. Yani bunlar önlenebilir yangınlar.
Atmış, orman yangınlarıyla mücadele stratejisinin, yangını söndürmekten çok çıkmasına yol açan nedenlere odaklanması gerektiğini vurguladı. Bu odağa yasal ve örgütsel düzenlemeler dahil. Anayasa, orman ve turizmi teşvik yasalarındaki bazı maddeler ormanların parçalanmasına, büyük orman ekosistemlerinin küçük orman parçalarına dönüşmesine, insan-orman etkileşiminin artmasına ve orman yangınlarının kolaylıkla çıkmasına uygun koşulları hazırlıyor. Bartın Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra Amsterdam’da Vrije Üniversitesi’nde meslek yaşamını sürdüren Atmış, Diken’in sorularını yanıtladı. Atmış, “Yangınların asıl suçlusu önlem almayanlar. Sorgulamamız gerekenleri kaçırmamalıyız” dedi. Atmış’a göre orman yangınlarına karşı alınan önlemlerse göstermelik.
YAKMAYA GEREK YOK, HÜKÜMET ZATEN VERİYOR
OGM verileri parçalanan ormanları gösteriyor. 2008 ile 2019 arasında Türkiye’de 10 hektardan küçük orman parçalarının sayısının yüzde 118 oranında artışına karşılık, 10-99 hektar (ha) büyüklüğündeki ormanların sayısı yüzde 11, 100-999 ha büyüklüğündeki ormanların sayısı yüzde 42 ve 1000 hektardan büyük ormanların sayısıysa yüzde 16 oranında azaldı. Atmış, Türkiye’de pek çok sorundaki gibi orman yangınlarına bakışın yüzeysel, tartışmaların popüler konulardan yürütüldüğünü söyledi.
ORMANLARA GİREN ARTTIKÇA YANGIN RİSKİ BÜYÜYOR
Atmış ormanların ‘korunmak’ için yönetilmediğini vurguladı. Hatta Türkiye’nin ‘orman politikasının olmadığını düşünüyor. Atış yaklaşımın, ormanı kullanmak ve ranta açmak olduğunu söyledi: “Her şekilde açılıyor. Yerleşime, turizme, madenciliği, enerjiye… 2B (kadastro işlemi yapılarak orman vasfını yitirdiği belirlenen alanlar, adını ilgili yasadan alıyor Orman Kanunu, 2’inci madde, B bendi) ve ek 16’ıncı maddeyle (6831 sayılı Orman Kanununun ek maddesi) buraları orman dışına çıkarılıyor. Diğer yandan ormanlardaki odun üretimini aşırı şekilde artırıyor.” Tüm bu politikalar ve faaliyetler ormanlardaki insan izini artırıyor. Yani ormandaki insanların sayısını. İnsan faaliyetleri, makine ve araç-gereçleri yangın riskini büyütüyor. Atmış hem yerleşim ya da turizm hem de iş için yüzlerce insanın orman içinde olduğunu belirterek, şunları anlattı: “Eskiden yazın yangın yörelerinde odun üretimi yapılmazdı. Şimdi üretmek istedikleri miktarı yetiştirmek için yazın da yapılmasına izin veriliyor. Bu kadar insanı ormana sokarsanız yangın çıkması olasılığı artıyor. Bir şekilde de çıkıyor. Son yıllarda özellikle elektrik iletim hattı, trafo kaynaklı yangınların çok sayıda olduğu biliniyor. Örneğin 2021’de 140 bin hektarın dörtte birinin bu nedenle yandığı bilgisi çok net. Bu OGM raporlarına da geçti. Son 10 yılda enerji kaynakları yangınların sayısı arttı. Bakan son Aydın’daki yaygında haini yakaladıklarını söylüyor. Peki neden yangına müdahale edemediniz? Neden söndüremediniz?”
ARTIK İNSANLAR DA YANIYOR
Bu sene orman yangınları erken başladı. Büyük yangınların daha çok temmuzun ikinci yarısı, ağustosta olması beklenir. OGM’ye göre hem geçen yılın haziran dönemine hem de son 10 yıllık ortalamalara göre bu yıl orman yangını istatistiklerinde çok yüksek bir artış var. Atmış artık büyük yangınların haziranda da yaşanacağını söyledi. Eskiden orman yangınlarının daha çok kırsalda olurdu. Ağır yangınlarda 3-5 ev yanardı. Nüfus azdı, insanlara genellikle bir şey olmazdı. Son birkaç yıldır kent yerleşimlerinin de yangınlardan etkilendiğini hatırlatan Atmış, şunları ekledi: “Çünkü 2B’lerle birlikte orman içine şehirler, siteler, oteller inşa edildi. İnsanlar (şehirliler dahil) orman sınırları ya da içinde yaşamaya başladı. Yangınlar artık şehirleri de tehdit ediyor. Buna karşı da önlem alınmalı. Gerçekten yangınları azaltmak isteniyorsa, ormanlardaki tahsislerin bitirilmesi gerekiyor.”
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
