Uzayda yaşamın ipuçlarının araştırılacağı Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsünün "DeepTrace" projesi kapsamında bilim insanları, Karadeniz ile Atlantik ve Pasifik okyanuslarında 2 bin 500 metre derinliklere dalacak.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel'in liderliğini yaptığı 3'ü kadın 5 kişilik ekip, TÜBİTAK'ın yürüttüğü Ufuk Avrupa Programı kapsamında desteklenen, Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) Konsolidatör Hibesi'nin (Consolidator Grant) 2,4 milyon avro bütçe sağladığı "DeepTrace" projesi kapsamında Karadeniz ile Atlantik ve Pasifik okyanuslarında 2 bin 500 metre derinliklerde, ışığın olmadığı alanlarda deniz yaşamını inceleyecek.
2028'de tamamlanması hedeflenen projede ilk olarak Pasifik Okyanusu'nda bu hafta içinde başlayıp 36 gün sürecek derin deniz dalışları gerçekleştirilecek. Pasifik Okyanusu'ndaki araştırma seferinde ABD'deki Delaware Üniversitesi ile Rensselaer Politeknik Enstitüsünden araştırmacılar da yer alacak.
Proje kapsamında ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nde okyanus tabanından elde edilecek örneklerin incelenmesi için alanında ilk olma özelliği taşıyan laboratuvar kuruldu ve burada bilim insanları tarafından deneylerde kullanılmak üzere yerli sensörler geliştirildi.
Sefer öncesinde konuşan Yücel, 5'i ODTÜ'den olmak üzere 20 kişilik ekiple Pasifik Okyanusu'nun doğusunda 2 bin 400 ila 2 bin 600 metre derinliği olan, hidrotermal bacaların bulunduğu ve okyanusta yeni tabanın oluştuğu bir alanda çalışacaklarını aktardı.
"Atlantis" adlı araştırma gemisiyle gerçekleştirilecek seferde derin deniz çalışmalarının, Titanik'in enkazını bulan Alvin araştırma denizaltısıyla yapılacağını belirten Yücel, "Derin uzayda yaşanabilir ortamların izlerini aramaya dair bir çalışma yürüteceğiz. Uzayda şu an en olası, yaşamın izlerini bulabileceğimiz habitatlara en yakın yer olarak karşımıza okyanuslardaki derin deniz hidrotermal bacaları çıkıyor." dedi.
TÜRK EKİBİN BU DERİNLİKLERE İNMESİ BAŞLI BAŞINA BÜYÜK BAŞARI
Proje seferlerinin koordinatörü, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü doktora sonrası araştırmacısı Dr. Suna Tüzün, Alvin denizaltısıyla dalışlar gerçekleştirerek hidrotermal bacalardaki çıkışlardan hem su hem de yerinde kimyasal örneklemeler yapacaklarını bildirdi.
Dış ortamdan izole edilmiş, kameralar, sensör ve navigasyon sistemleriyle donatılmış bir araştırma kapsülü olan denizaltıyla yapacakları her bir dalışın 6 ila 8 saat süreceğini kaydeden Tüzün, denizaltında aynı anda 2 bilim insanı bulunacağını ve örneklemeler dışında yerinde sensör ölçümleri yapacaklarını anlattı. (AA)
ABDULVAHİT GÜRASLAN
