Dünya Sağlık Örgütü, tüberkülozun geçen yıl 1,23 milyon kişinin ölümüne yol açtığını ve dünyanın en çok can alan bulaşıcı hastası olmaya devam ettiğini açıkladı. Örgüt, son dönemde kaydedilen iyileşmelerin “kırılgan” olduğunu vurguladı.
WHO’nun yıllık raporuna göre tüberküloz kaynaklı ölümler 2023’e kıyasla yüzde 3, vaka sayısı ise yaklaşık yüzde 2 azaldı. Buna rağmen 2024’te dünya genelinde 10,7 milyon kişi tüberküloza yakalandı. Bu kişilerin 5,8 milyonu erkek, 3,7 milyonu kadın ve 1,2 milyonu çocuklardan oluştu.
COVID-19 SONRASI İLK KEZ DÜŞÜŞ EĞİLİMİ GÖRÜLDÜ
Tüberküloz, en sık akciğerleri etkileyen bakteriyel bir hastalık olarak biliniyor. Öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla havaya karışan bakterilerle bulaşıyor. WHO, COVID-19 salgını sırasında aksayan hizmetler nedeniyle vakaların arttığını ancak uzun aradan sonra ilk kez düşüş yaşandığını belirtti. WHO Bulaşıcı Hastalıklar Departmanı Direktörü Tereza Kasaeva, “Salgın sonrası elde edilen kazanımlar kırılgan. Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile bu kadim hastalığa son verebiliriz” dedi.
MÜCADELEDE FİNANSMAN AÇIĞI BÜYÜYOR
Tüberkülozun önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için geçen yıl yalnızca 5,9 milyar dolar harcandı. Bu miktar, 2027’ye kadar yıllık 22 milyar dolar hedefinin oldukça gerisinde kaldı.
VAKA YÜKÜNÜN ÜÇTE İKİSİ SEKİZ ÜLKEDE
Dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisi sekiz ülkede görüldü. Bu ülkeler; Hindistan (yüzde 25), Endonezya (yüzde 10), Filipinler (yüzde 6,8), Çin (yüzde 6,5), Pakistan (yüzde 6,3), Nijerya (yüzde 4,8), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (yüzde 3,9) ve Bangladeş (yüzde 3,6) olarak sıralandı. Hastalığı artıran başlıca risk faktörlerinin yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara kullanımı ve alkol bağımlılığı olduğu bildirildi. Tüberküloz, HIV hastalarında en fazla ölüme yol açan enfeksiyon olarak öne çıkıyor. Geçen yıl HIV’le yaşayan 150 bin kişi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti.
TEDAVİ ERİŞİMİNDE REKOR SEVİYEYE ULAŞILDI
WHO, 2024’te 8,3 milyon kişinin tüberküloz teşhisi alarak tedaviye eriştiğini ve bunun bugüne kadar kaydedilen en yüksek sayı olduğunu belirtti. Tedavi başarı oranı yüzde 68’den yüzde 71’e yükseldi. Örgüt, 2000’den bu yana zamanında tedavi sayesinde 83 milyon kişinin hayatının kurtulduğunu tahmin ediyor.
AŞI VE YAPAY ZEKA DESTEKLİ TANI ÇALIŞMALARI HIZLANDI
Dünya genelinde 63 yeni tanı testinin geliştirme aşamasında olduğu, 29 ilacın klinik deneylerde yer aldığı bildirildi. İnsanlar üzerinde test edilen 18 tüberküloz aşı adayı bulunuyor; bunlardan altısı Faz 3 aşamasında. Mevcut BCG aşısı bir asırdan uzun süredir çocuklara uygulanıyor ancak erişkinler için yeni bir aşı bulunmuyor. AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu Direktörü Peter Sands, “Daha kısa ve etkili tedaviler, gelişmiş önleme stratejileri ve yapay zeka destekli hızlı teşhis yöntemleri özellikle kaynakları sınırlı bölgelerde mücadeleyi dönüştürüyor” dedi.
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
