Araştırmacı Gazeteci Yazar; Zafer SARI
İngiliz konsolosu olan John BARKER konsolosluk görevinin sonunda, Samandağ’ına yerleşerek kendine bir köşk yaptırmıştır. Sultan III Selim zamanında İngiliz sefaretinde katip olarak göreve başlayan, John BARKER 1771 yılında İzmir’de doğmuş. 1825 yılından 1833 yılları arasında Halep, Mısır ve İskenderiye’de İngiliz konsolosluk görevlerinde bulunmuştur. 1833 yılında konsolosluk görevi sonunda Samandağ’ına eşi ile beraber gelip yerleştir. Asi nehrinin denize döküldüğü yerde kendisine bir konak inşa ettirdi(Süveydiye konağı). Konağın bahçesine dünyanın çeşitli ülkelerinden getirdiği meyve ağaçları ekti. Aynı zamanda yerli halkında bundan istifade etmesi için onlara öncülük etti.1833yılında İbrahim Paşa Topboğazı savaşınsan sonra Samandağ’ına giderek John Barker’in konağında bir süre dinlenmiştir
John Barker’in ayrıca Batıayaz ve Hıdırbey köylerinde de bahçeler edinmiştir. 1849 Yılında vefat etti ve mezarı 19.yy yapımı olan Erme kilisesi ST.Meletios ‘un yakınında bulunuyor. Kendisi gibi konsolos olan ğğlu Edvard Samandağ’ında uzun süre kalmış ve babasının yolunda yürümüştür. Bu görkemli suveyde konağı bu gün yerinde yok ancak, yetiştirdiği meyve ağaçları Samandağ’ında, köylerinde ve Harbiye bahçelerinde meyve vermeye devam ediyor.
Han-ı Sebil:
Cafer Ağa vakfı olan Hanı Sebil’in üzerinin kurşunla kaplanması için 1569 yılında Bulgaristan’dan kurşun getirtildiği belirtilmektedir320. Yeri belirtilmeyen eserin; Abdulcelil oğlu Yegen Hacı Mehmet Ağa’nın 14 Cemaziel evvel 1094 tarihli vakfiyesinde geçen “..Kastal Mahallesi’nde vaki bir tarafı benim mülküm ve bir tarafı şarken Kahoriye ve şimalen medreseyi münifim ve garben Hanı Sebil...”321 şeklindeki ifadeden Kastal Mahallesi’nde yer aldığını öğrenmekteğiz.
Fazlı Paşa Hanı:
Yerini tespit edemediğimiz bu hanın ismi Elhac Ali bin Mehmed’in 1702 tarihli vakfiyesinde geçmektedir324. Fuhara Hanı: Eserin ismi elhac Ali bin Mehmed’in 1702 tarihli vakfiyesinde geçmektedir325. Vakfiyeden anlaşıldığı kadarıyla Ulu Cami civarında bulunuyor olmalıydı.
Esat Ağa Hanı:
Fabrikalar Caddesi Saka Hamamı karşısında bulunan han, temelden itibaren yıkılmış ve modern mimari ile yerine bir iş hanı inşa edilmiştir. 319 Sahillioğlu, 1991, s. 231. 320 Tekin, 2000, s. 32. 321 V.G.M. Defter No512, Sayfa No 489–494, Sıra No 8 Abdulcelil oğlu Yegen Hacı Mehmet Ağa vakfiyesi. Esad Ağa Hanı’nın Servili Camii’nin vakfı olduğu anlaşılmaktadır 327
