Osmanlı kayıtlarında ARSUZ (Rhosus)

Kuruluşu Antakya kadar eski olan Arsuz kuruluşundan bu yana Helenistik döneminde Rhosus, Orta çağda Port-panel, Rhopolis, Kabev, Arsous ve bugünkü adını da ilçenin ortasında bulunan ulu bir çınardan alığı (Uluçınar) isimleriyle anılmıştır. Selevkoslarla başlayan tarihinde, Romalılar, Araplar, Bizanslılar, Selçuklular ve Mumlukluların egemenliği altına girmiştir. Antik dönemlerde doğu Akdeniz’in en hareketli liman kentlerinden biriydi. İsa’nın 12 öğrencelerinden biri olan PAVLOS haber gezisinin ilkine Arsuz’dan Kıbrıs’a giderek başlamıştır. Arsuz’da yapılan kazılarda aynı dönemde yapılmış olan Kutsal havariler kilisesinin kalıntılarına rastlanmıştır. bulunmuştur. Arsuz en parlak dönemini Romalılar zamanında yaşamıştır. Zaman zaman yörede yapılan kazılarda çıkan eski eserlerden bunu görmek mümkün.
Antakya’nın kurucusu Selefkous Demetrius’un kızı Statonike ile evlenmeden önce Arsuz’da karaya çıkmış, burada yapılan merasimle evlenmiştir. Klopatra tatilini geçirmek üzere bir süre Arsuz’da (Gülcihan)tatil yapmıştır. Kral Daikanus yaz aylarını Arsuz’da geçirmiştir. Arsuz ilçe merkezinde bulunan dünyanın en eski kiliselerinden biri kabul edilen1778 tarihinde yapılmış olan ve halen ayakta duran Maryo Hanna Kilisesi ve Meryem Ana'nın Efes'ten Kudüs'e olan yolculuğu sırasında bu bölgede bulunan sıcak ve soğuk suyun bir birine karışmadığı kutsal suda yıkandığına inanılır. Bu inanış Arsuz’da Her yıl 15-21 Ağustos tarihleri arasında Geleneksel Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali kapsamında kutlanır.
Arsuz ilçesinde bu gün farklı dil, din, ırk ve mezhep, kültürlerin bir arada, birlik, beraberlik ve dayanışma içerisinde yaşadıkları, hoşgörünün egemen olduğu ender yerlerimizden biridir. 2004 yılında Arsuz belediye başkanlığını yapan Fuat SÜME Türkiye’nin tek Hristiyan belediye başkanı olması bunun en güzel örneğidir.
Arsuz,1839 yılında İbrahim paşa yöreyi ele geçirdikten sonra, yeni bir idari yapılamaya gitmiş, İskenderun Kazaına bağlı Nahye olan Arsuz’u Adana eyaletine bağlamıştır. Arsuz,1904 yılı Osmanlı kayıtlarında, Nahye-i Arsuz adı altında Adana eyaletine bağlı bir Nahiye olarak kayıtlarda yer alıyor.
Yakın tarihlerde İskenderun ilçesine bağlı bir nahiye olan Arsuz'da ilk belediye teşkilat 1995 yılında kurulmuştur. Uluçınar (Arsuz) 1987 yılında bucak merkezi olurken, 1995 yılında Arsuz belde belediyesi kurulmuş ve 2014 yılında Arsuz ilçe belediyesi kuruldu.12 Kasım 2012 yılında TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanunla Arsuz ilçesi kuruldu ve Belde belediyeleri kapatılarak mahalleye dönüştürüldü.