Atmosferin üst katmanlarında hava koşullarını ölçen meteoroloji balonları, sıcaklık, rüzgar hızı ve nem oranı gibi verileri kaydederek uçuş rotalarının güvenli şekilde planlanmasına ve olası hava olaylarına karşı önlem alınmasına katkı sunuyor.
Meteoroloji balonları, atmosferin yüksek katmanlarındaki meteorolojik parametre değerlerinin tahmin edilmesi amacıyla kullanılıyor. Dünyada 800, Türkiye'de 9 noktadan, "Greenwich saati" baz alınarak günde iki kez gökyüzüne salınan balonlar, atmosferin her bir katmanından sıcaklık, nem, basınç, rüzgarın hızı ve yönüne ilişkin verileri anlık olarak tahmin merkezlerine bildirerek, hava tahmini oluşturulmasında önemli rol oynuyor. Türkiye'de her gün 14.30 ile 02.30 saatlerinde salınan balonlara bağlı sensörler aracılığıyla elde edilen veriler, askeri ve sivil havacılıkta pilotların hava koşullarına göre rotalarını planlamasına ve olası risklere karşı önlem almasına katkı sağlıyor.
ATMOSFERİN DİKİNE ÖLÇÜMÜ YAPILIYOR
Meteoroloji 9. Bölge Müdürlüğü (Ankara) Müdür Yardımcısı Ümit Gülbağ, yüksek atmosfer gözlemlerine ilişkin bilgi verdi. Dünyada birçok noktada meteoroloji gözlem istasyonu bulunduğunu bildiren Gülbağ, bu istasyonlarda balonlar vasıtasıyla atmosferin dikine ölçümünün yapıldığını söyledi. Hidrojen veya helyum gazıyla doldurulan meteorolojik balonları gözlem için atmosfere bıraktıklarını ifade eden Gülbağ, sistemin çalışma şeklini şöyle anlattı: "Meteoroloji Genel Müdürümüz Volkan Memduh Coşkun'un talimatıyla 3 yıl önce yerli ve milli cihaz kullanmaya başladık. Balonumuzun altında bir paraşüt ve mekanizmanın en altında ölçümleri yapan bir cihaz bulunuyor. Dünyada eş zamanlı gece saat 02.30'da ve gündüz 14.30'da olmak üzere günde 2 kere atmosfere balon bırakıyoruz. Balon atmosferde yükselirken sıcaklık, rüzgar, nem gibi değerleri ölçüyor ve yerdeki sistemlere gönderiyor. Balon dakikada 360 metre irtifa kazanıyor. Yaklaşık 30-35 kilometreye ulaşan balon, içindeki basıncın etkisiyle patlıyor ve yeryüzüne düşüyor."
"METEOROLOJİDE SINIR OLMAZ"
Elde edilen verilerin kontrolden geçirilip doğruluğunun teyit edildiğini ve programlara aktarıldığını anlatan Gülbağ, sayısal hava tahmin modellerinin hesaplamalarından sonra meteorolojik tahmin haritalarının ortaya çıktığını belirtti. Hava tahminlerine de bu gözlemlerle ulaşıldığını bildiren Gülbağ, "Askeri ve sivil uçuşlarda bu değerler kullanılıyor. Pilot uçmadan önce uçakların irtifadaki rüzgarını öğreniyor, rüzgarın yönüne göre uçağın yakıt seviyesini belirliyor." dedi. Gülbağ, dünyada 800 noktadan elde edilen bu meteorolojik verilerin tüm ülkelerle paylaşıldığını ve verilerin iklim değişikliği gibi önemli konularda yapılan araştırmalara katkı sağladığını söyledi.
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
