Hitit ve Roma Eserleri Nerede?

Hatay öylesine önemli özelliklere sahip bir yerleşim yeri ki, her dönemde çeşitli devletlerin ilgi odağı olmuştur. 15 medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hatay’ın her karış toprağının altında bu medeniyetlerin hatıraları gömülü. 1932 yılında bir Amerika şirketinin Arkeolojik çalışmalarıyla yer altında bulunan Hitit ve Roma dönemlerine ait eserlerin ortaya çıkmaya başlamış. Yapılan anlaşma gereği çıkarılan bu eserlerden çift olanlardan birini şirket bir diğeri de muhafaza için müzeye teslim edilecek idi. Ancak Roma dönemine ait mozaiklerin taşınmaları zor ve masraflı oldukları için birçoğu yerlerinde bırakılmış taşınabilen ve değerli olan eserlerin birçoğu da kimler tarafından ve nereye götürüldüğü meçhul kalmış. Zamanın kültür müsteşarlığı görevinde bulunan Ferderik ZİYREK’te çıkan eserlerin bir kısmının müzede olduğunu beyan etmişse de çoğunun kayıtlarda olmadığı görülmüştür.
“Müze dedikleri yer, eskiden müzenin yerinde bulunan Antakyasultani mektebin in odaları”
Fransız ve Amerikalıların araştırmaları,1932-1938 tarihleri arasında, Hatay’ın Fransız manda idaresinde bulunduğu dönemlerde yapılmıştır. Hatay’da kurtuluş mücadelesi sürerken bu konular gündeme gelmemiş, ta ki Hatay devleti kuruluncaya kadar. Hatay devletinin kurulmasıyla bu önemli konu ele alınmış ve 22-12-1938 tarihinde Hatay devleti meclisinde bir araştırma komisyonu kurulmuştur. Komisyonun yaptığı araştırmalarda eserlerin birçoğunun, Amerikan ve Fransız araştırmacıları tarafından kaçırıldığı tespit edilmiştir. Meclis üyeleri netice olarak “şimdiye kadar olanlar olmuş, gidenler gitmiş, bunu halen kurcalamak lazım değil, bundan sonrasına bakalım ve onları muhafaza edelim” diyerek konu kapatılmıştır
Fransız araştırmacılarında Asi havzasında yaptıkları yer altı hafriyatlarında yine Hitit ve Roma dönemine ait eserler çıkarılmış bunlarında ayni şekilde yükte hafif pahada ağır olanlarımda müzeye teslim edilmemiş. Memleketin önemli bir serveti olan eserler, ne yazık ki bu gün başka ülkelerde bulunuyor. Antakya Kaymakamlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından düzenlenen proje kapsamında, Kaçırılan mozaiklerin bazılarının kopyaları yapılarak sergilendi.
NOT: ”Bu yazının içeriği Hatay devleti meclis tutanaklarından alınmıştır”