Hatay Sanayici ve İş İnsanları Derneği (HASİAD) eski başkanı Murat Hayzaran, 6 Şubat depremlerinin ardından en ağır yıkımı yaşayan Hatay’daki esnaf ve zanaatkârların sorunlarını dile getirdi.
Hayzaran, ahilik geleneğinin yüzyıllardır esnafı dayanışma, dürüstlük ve kardeşlik ilkeleri etrafında birleştirdiğini hatırlatarak, “Bugün Hatay Esnafı bu köklü mirasın ışığında Ayakta Kalma Mücadelesi vermektedir” dedi.
EKONOMİK SORUNLAR DERİNLEŞİYOR
Hayzaran, özellikle Antakya, Defne, Samandağ ve Kırıkhan ilçelerinde esnafın ciddi ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Satışların düşmesi ve artan kira/işletme giderleri nedeniyle pek çok esnaf iş yapamaz hale geldi. Çoğu esnaf, gün boyu siftah yapmadan dükkân kapatmak zorunda kalıyor.
Vergi, SGK ve borç yükünün ağırlaştığını, sosyal yardımların ve mücbir sebep uygulamalarının belirsiz bırakıldığını söyleyen Hayzaran, mücbir sebep süresinin uzatılması gerektiğinin altını çizdi.
Prefabrik çarşıların farklı alanlara taşınma planlarının, esnaf için müşteri kaybı riski oluşturduğunu belirtti.
ALTYAPI VE KENTSEL DÖNÜŞÜMDE YETERSİZLİK
HASİAD eski başkanı, kentsel dönüşüm ve TOKİ projelerindeki sorunlara da değindi:
TOKİ konut projelerinin şehir merkezinden uzak ve altyapı açısından eksik olması hem esnafı hem vatandaşları olumsuz etkiliyor. Yerinde dönüşüm projelerine verilen devlet desteği, mevcut enflasyon ortamında yetersiz kalıyor; buna karşın inşaat maliyetleri hızla artıyor.
Müteahhitlerle yaşanan sorunlar, sözleşmelerdeki dengesizlikler ve ruhsat süreçlerinin yavaş işlemesi, toparlanma sürecini geciktiriyor.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Hayzaran, Hatay esnafının yeniden ayağa kalkabilmesi için acil ve somut adımlar atılması gerektiğini belirterek şu önerileri sundu: Borçların silinmesi, mümkün değilse yeniden yapılandırılması; vergi ve SGK primlerinde muafiyet ya da uzun vadeli erteleme sağlanmalı.
Yerinde dönüşüm projelerine kapsamlı mali destek sağlanmalı, altyapı eksiklikleri hızla giderilmeli. Esnafa özel hibe ve faizsiz kredi paketleri hazırlanmalı. Prefabrik çarşıların taşınma sürecinde esnafın görüşü alınmalı. Eğitim, sağlık ve sosyal destek programları güçlendirilmeli.
Tarihi Uzun Çarşı ve Ayakkabıcılar Çarşısı’nın yeniden inşa süreci, esnafın görüşleriyle birlikte, şeffaf ve tarihi kimliği koruyacak şekilde yürütülmeli.
Hayzaran, konuşmasının sonunda şunları kaydetti: “6 Şubat depremleri sadece fiziki yapıları değil, ekonomik ve sosyal hayatı da derinden sarsmıştır. Hatay esnafı, ahilik geleneğinin mirasçıları olarak ayakta kalma mücadelesi vermektedir. Bu mücadelede yalnız bırakılmamaları, devletin ve toplumun desteğini her alanda hissetmeleri hayati önem taşımaktadır. Bir esnaf çocuğu olarak bu sorunları dile getirmeyi vicdani bir sorumluluk görüyorum.”
(Haber: A. Vahit Güraslan)
ABDULVAHİT GÜRASLAN
