Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 yılı Hanehalkı Bütçe Araştırması sonuçları, Türkiye genelinde hanehalklarının harcama alışkanlıklarına ışık tuttu. Verilere göre, vatandaşların bütçelerinden en büyük payı Konut ve kira giderleri alırken, ulaştırma ve gıda harcamaları da dikkat çeken kalemler arasında yer aldı.
HER DÖRT LİRADAN BİRİ KİRA VE KONUTA GİDİYOR
2024 yılı genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içerisinde en yüksek pay %26,0 ile konut ve kira harcamalarına ayrıldı. Bu oran, kira fiyatlarındaki artış ve barınma maliyetlerinin aile bütçelerini en çok zorlayan kalem olmaya devam ettiğini gösterdi.
İkinci sırayı %21,6 ile ulaştırma harcamaları aldı. Motorlu taşıt alımları, yakıt, bakım ve ulaşım hizmetleri gibi unsurları kapsayan bu kalem, özellikle araç sahipliği oranının yüksek olduğu bölgelerde bütçeyi ciddi şekilde etkiledi.
Üçüncü sırada ise %18,1’lik oranla gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları yer aldı. Temel tüketim ürünlerinin yer aldığı bu kategorinin payı, enflasyonist baskılar altında dar gelirli kesimin yaşadığı geçim zorluğunu yansıtıyor.
EN AZ HARCAMA EĞLENCE, EĞİTİM VE SİGORTAYA
Rapora göre, toplam tüketim harcamaları içinde en düşük paya sahip kalemler ise sırasıyla:
Sigorta ve finansal hizmetler (%0,7), Eğitim hizmetleri (%1,6), Eğlence, spor, kültür ve sağlık hizmetleri (%2,3) oldu.
Bu veriler, özellikle düşük gelirli kesimlerin eğlenceye ve kişisel gelişime yönelik harcamalardan ciddi şekilde feragat ettiğini, sağlık ve eğitim gibi temel alanlara dahi sınırlı bütçe ayırabildiğini ortaya koyuyor.
GELİRE GÖRE HARCAMA DAĞILIMINDA ÇARPICI FARKLAR
Araştırma sonuçları, gelir grupları arasında harcama alışkanlıklarında ciddi farklılıklar olduğunu gözler önüne serdi. Gelire göre sıralı %20'lik gruplar baz alındığında:
En yüksek gelir grubundaki haneler (5. %20'lik dilim), ulaştırma harcamalarına %26,6 oranında bütçe ayırırken; konut ve kiraya %22,1, gıda ve alkolsüz içeceklere ise %12,8 oranında harcama yaptı.
En düşük gelir grubundaki haneler (1. %20'lik dilim) ise bütçelerinin %33,2’sini konut ve kira, %30,4’ünü gıda ve alkolsüz içecekler, %10,1’ini ise ulaştırma harcamalarına ayırdı.
Bu fark, düşük gelirli hanelerin bütçelerinin çok büyük bir kısmını temel yaşam giderlerine ayırmak zorunda kaldığını, ulaşım ve diğer ihtiyaçlara ise sınırlı kaynak ayırabildiğini açıkça gösteriyor.
(Haber Merkezi)
ABDULVAHİT GÜRASLAN
