Sosyal medya ve ekran başında geçirilen uzun saatler gençleri yalnızlığa sürüklüyor. Uzmanlar, dijital detoks ve bilinçli kullanımın ruh sağlığı için şart olduğunu vurguluyor.
Telefonun ekranında saatlerce gezinmek, bitmeyen bildirimler arasında kaybolmak…Günümüz gençliği için bu sıradan bir rutin değil; derin bir yorgunluk kaynağı. Dijital dünya, görünmeyen bir krizi de beraberinde getiriyor: Dijital tükenmişlik. Uzmanlara göre gençler, sanal dünyanın cazibesine kapıldıkça hem bedensel hem de psikolojik açıdan yıpranıyor. Almış, gençlerde dijital tükenmişliğin belirtilerini, psikolojik etkilerini ve sağlıklı dijital yaşam için önerilerini sıraladı. Dijital tükenmişliğin, dijital cihazlara yoğun maruziyet sonucu oluşan yorgunluk ve tükenmişlik hali olduğunu söyleyen Prof. Dr. Almış, gençlerin ekran başında geçirdiği sürenin giderek artmasının kaygı verici olduğunu belirtti: "Halsizlik, enerjisizlik ve kronik yorgunluk gözlenir. Bu durum kronikleştiğinde gençler yalnızlaşır ve depresyona girebilir."
SOSYAL MEDYANIN GÖRÜNMEYEN ZARARLARI
Sosyal medyanın gençler üzerinde yarattığı psikolojik baskının altını çizen Prof. Dr. Almış, “Gençler dijital yaşamla gerçek yaşam arasında denge kuramazsa motivasyon kaybı yaşar. Okul başarısında düşüş, iş performansında azalma sık görülür" diyor. Dahası, “Sosyal medya, kimlik gelişimini olumsuz etkiler; davranış bozuklukları ve yalnızlaşmaya yol açar” uyarısında bulunuyor.
DİJİTAL DETOKS NEDEN GEREKLİ?
Dijital dünyadan bilinçli bir uzaklaşmanın şart olduğunu vurgulayan Almış, Planlı molaların önemine dikkati çekiyor: “Dijital detoks gençlerin zihinsel ve bedensel sağlığını iyileştirir. Aile bağlarını güçlendirir, stres seviyelerini düşürür ve dikkat dağınıklığını azaltır. Aşırı ekrana maruz kalma sonucu oluşan bilişsel işlev bozulmaları dijital detoksla toparlanabilir”
SAĞLIKLI SOSYAL MEDYA KULLANIMI İÇİN ÖNERİLER
Gençlerin sosyal medyayı sağlıklı kullanmaları için Prof. Dr. Almış’ın tavsiyeleri şöyle:
Sosyal medya okuryazarlığı: Yanıltıcı içeriklere karşı eleştirel bakış açısı geliştirin. Zaman sınırı: Uyku, yemek ve sosyal aktiviteler sırasında telefon bildirimlerini kapatın. Mahremiyet: Kişisel bilgilerinizi paylaşmaktan kaçının; arkadaşlarınızın görsellerini onay almadan paylaşmayın. Etik kullanım: Hakaret, küfür ve siber zorbalıktan uzak durun; re-post’ların içeriğini kontrol edin. Gerçeklikten kopmamak: Sosyal medyada gördüğünüz içeriklerin çoğunun sanal olduğunu unutmayın. Az içerik, az beğeni: Aşırı paylaşım bakış açınızı daraltabilir; ölçülü davranın.
DİJİTAL TÜKENMİŞLİĞİ ÖNLEMENİN 5 YOLU
Günlük ekran sürenizi sınırlayın. Sosyal medya bildirimlerinizi kapatın. Haftada en az bir gün dijital detoks uygulayın. Kişisel verilerinizi koruyun, güvenli paylaşım yapın. Gerçek hayat ilişkilerinizi önceliklendirin.
GÖRÜNÜR OLMA BASKISI: GİZLİ BİR STRES KAYNAĞI
Sosyal medyada görünür olma baskısı gençler için gizli bir stres kaynağı. Prof. Dr. Almış, bu durumun gençlerde kendilik algısını bozduğunu ve gerçek hayattaki başarı çabasının yerini sanal dünyada görünür olma isteğinin aldığını belirtiyor.
"TEKNOLOJİ BİZİ DEĞİL, BİZ TEKNOLOJİYİ YÖNETMELİYİZ"
Gelecek yıllarda sosyal medya ve ruh sağlığı ilişkisine dair beklentilerini aktaran Almış, “Sosyal medyanın yanıltıcı etkileri artabilir; gençler kendilik algısında bozulmalar yaşayabilir” diyor ve şu cümleyle umut veriyor: “Toplumsal farkındalık ve bilinçli eğitimle bu tabloyu tersine çevirmek mümkün; çünkü teknoloji bizi değil, biz teknolojiyi yönetmeliyiz.”
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
