Cumhuriyet'in en eski altın paraları sergileniyor

Antalya Müzesi'nin kayıtlı koleksiyonerlerinden avukat Bahadır Kalaycı'nın 12 yıl boyunca dünyanın dört bir yanından topladığı, Cumhuriyet'in ilk yıllarında basılan 28 çeşit altın para, Antalya Müzesi'nde sergileniyor.

İlkokul döneminde izlediği Malazgirt ve Kurtuluş savaşı konulu filmlerden etkilenerek eski paralara karşı ilgi duyan ve küçük koleksiyonlar oluşturmaya başlayan Kalaycı, ileriki yaşlarında Selçuklu, Osmanlı ve beylikler dönemini kapsayan paralarla koleksiyonunun içeriğini zenginleştirdi.

Cumhuriyet'in ilk dönemine ait değerlere ilgisi artan Kalaycı, Türkiye'nin kuruluşundaki ilk altın paraların peşine düştü. Yurt içinde ve dışında eski paralarla ilgilenenlerle irtibata geçen Kalaycı, 1925 yılından itibaren basılan ilk altın paraları koleksiyonuna dahil etti. 1928'de basılan 1 lira ve 2,5 lira ile en son olarak 1929 yılına ait 2,5 lirayı bulan Kalaycı, kazancının büyük bir bölümünü harcayarak oluşturduğu koleksiyonunu herkesin görebilmesi amacıyla sergilemek istedi.

Kalaycı, koleksiyonunu Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Valiliği ve Antalya Müzesi Müdürlüğünün sağladığı imkanlarla yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Antalya Müzesi'nde sergilemeye başladı.

Cumhuriyet'in 100. yılı kapsamında geçen yıl 29 Ekim'de açılan sergide, altın paraların yanı sıra Ankara Ulus Meydanı'ndaki Atatürk Anıtı'nın açılışı için 1927'de basılan altın madalya, 1930'lu yıllara ait 4 Türk bayrağı, İstiklal madalyasından iki örnek, 1927'de basılan 2 Nutuk, TBMM'de 1922-1928 yıllarında görev yapan milletvekilleri için hazırlanmış orijinal kutusunda nişan, 1921'de basılmış Ankara Antlaşması plaketi, Harf Devrimi'nden önce basılan 1, 5 ve 10 liralık kağıt paralarla ilk madeni paralardan örnekler yer alıyor.

- İlk paraların üzerinde "Ankara" ile "23 Nisan 1920" yazılı

Ziyaretçilerinde büyüleyici etki bırakan değerlerin sahibi Bahadır Kalaycı, AA muhabirine, çok ender bulunan paralara eşinden, çocuklarından, zamanından fedakarlık ederek büyük uğraşlarla ulaştığını belirtti.

Son 12 yıldır evinde bir maç bile izlemediğini dile getiren Kalaycı, "Çok uğraştım ama başardım. 100. yılda Cumhuriyet'in eski yazıyla yazılmış altın paralarını sergide buluşturdum. 28 çeşit altın paranın bir arada olduğu ilk ve tek sergi." dedi.

Bir yandan altın paraların ne zaman, nasıl basıldığı, bir yandan da paraları nerelerde bulabileceği ile ilgili araştırmalar yaptığını anlatan Kalaycı, şunları söyledi:

"Cumhuriyet ilan edildikten sonra para basılması için yasal mevzuatlar hazırlanmış ve üzerinde 'Ankara' ve '23 Nisan 1920' tarihi yazılı ilk altın para 36 gram ağırlığında, 35 milimetre çapında, 5 lira değerinde olup 226 adet olarak 1925 yılında basılmıştır. Bu paralardan günümüze çok az bir miktarı ulaşmıştır."

Kalaycı, üzerinde buğday başağı, meşe dalları ile ay yıldız yer alan Cumhuriyet'in bu ilk paralarının 22 ayar altından yapıldığını kaydetti.

- Büyük hayali Türkiye'de ilk Nümismatik Müzesi'ni oluşturmak

Eski bir parayı eline aldığında farklı bir duygu yaşadığını ifade eden Kalaycı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Elime bir Roma parası aldığımda duyduğum his ile bir Selçuklu parası aldığımda duyduğum his arasında o kadar büyük fark var ki, o nedenle Türk paralarını biriktirmeye karar verdim. Hayalim Alparslan'ın altın parasına dokunmak, sahip olmak ve Atatürk'ün dokunduğu Cumhuriyet'in ilk altın parasına dokunabilmekti. Bu paraları buldum, onlara dokundum ve ne mutlu ki Cumhuriyet'in ilk dönemine ait olan 28 çeşit altın parayı Antalya Müzesi'nde sergileyebildim. Büyük hayalim ise Türk milletlerinin kurduğu devletlerin paralarının yer aldığı Nümismatik Müzesi'ni devlet, millet işbirliğiyle ülkeme kazandırmak. İnşallah bunu da başarabilirim."

Koleksiyonlarının sergilenmesinde kendisine destek olan yetkililere teşekkür eden Kalaycı, özellikle genç neslin bu tür değerleri görmesini önemsediğini belirtti.

- Altın zafer madalyası da sergileniyor

Kalaycı, sergide Ankara Ulus Meydanı'ndaki Atatürk Anıtı'nın açılışı için 1927'de basılan 60 milimetre çapında 207 gram ağırlığında yapılan, bir tarafında Atatürk'ün mareşal üniformalı hali ile diğer tarafında Ankara Ulus Meydanı'ndaki heykelin resminin bulunduğu altın madalyanın da ilk kez yer aldığını bildirdi.

Yine bu zafer madalyasının bronz ve gümüş basılı büyük ve küçük örnekleri, 1930'lu yıllara ait 4 adet Türk bayrağı, İstiklal madalyasından 2 örnek, 1927'de basılan 2 Nutuk, TBMM'de 1922-1928 yıllarında görev yapan milletvekilleri için hazırlanmış orijinal kutusunda nişan, 1921'de basılmış Ankara Antlaşması plaketi, Harf Devrimi'nden önce basılan 1, 5 ve 10 liralık kağıt paralarla ilk madeni paralardan örneklerin de sergilendiğini aktaran Kalaycı, serginin 29 Ekim'e kadar açık kalacağını kaydetti.

Serginin büyük ilgi gördüğünü, her yaştan ziyaretçinin bulunduğunu dile getiren Kalaycı, bu durumun da kendisini çok memnun ettiğini sözlerine ekledi.

ABDULVAHİT GÜRASLAN