Aşı, bebekler ile çocukları enfeksiyonlardan ve çeşitli hastalıklardan korumanın yanında bazı toplumsal hastalıkların gelişip ilerlemesini de engelleyen önemli bir tıbbi gereklilik olarak tanımlanıyor. Aşı yaptırılmayan bebek ve çocukların bağışıklık sistemi, aşı yaptırılanlara göre daha zayıf kalıyor. Bu nedenle de birçok hastalıkla mücadele edemeyen bebekler, sakatlık tehlikesi ve hayati riskle karşı karşıya kalıyor. Çocukların sağlıkla büyüyerek gelişebilmesi için aşı takviminin takip edilmesi ve doğru zamanlarda yaptırılması büyük önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nihal Madak Binboğa, bebek ve çocuklarda aşının önemi hakkında bilgi verdi.
Bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmeyen bebeklerin dış dünyaya karşı savunması yetişkinlere göre daha zayıftır. Bebeklerin bağışıklıklarının güçlendirilmesi için beslenme ve bakım kadar aşıları da çok önemlidir. Bu nedenle ebeveynlerin bebeklik ve çocukluk döneminde yapılması gereken aşıları ihmal etmemesi gerekir. Bundan uzun bir zaman önce aşı olmadığı için, mücadele edilmesi en kolay hastalıklar nedeniyle dahi birçok bebek ve çocuk hayatını kaybedebiliyordu. Geliştirilen aşılar günümüzde bu hastalıkların tamamen kontrol altına alınmasını sağladı.
Çocukluk çağı hastalıklarının büyük bir çoğunluğu bulaşıcı hastalıklardan oluşmaktadır. Bu hastalıklar çok ciddi salgınlara, bebek ölümlerine ve sakatlıklara neden olabilir. En belirgin özelliği beyin zarı enfeksiyonu olan meningokok enfeksiyonu, aynı zamanda kan yolu ile tüm vücuda yayılarak saatler içinde sepsis gelişmesine neden olabilir. Sinsi bir şekilde gelişen bu enfeksiyonda hızlı tanı konulup müdahale edilmemesi durumunda, ateş başladıktan sonraki ilk saatler içerisinde hızlıca yoğun bakım ihtiyacı kaçınılmaz olur. Bu müdahalelerde geç kalınması durumunda hasta kaybedilebilir. Bu ve bunun gibi enfeksiyonlara karşı en önemli korunma yöntemi ise aşıdır. Bu nedenle meningokok aşısı bebeklere 3. ayından itibaren yaptırılmalıdır.
Aşılar, her geçen gün geliştirilerek hastalık ve enfeksiyonlara karşı daha fazla koruyucu olmaktadır. Hastalık ve enfeksiyonlara karşı yapılan aşılar çocukları karşı karşıya kalabilecekleri hastalıklardan korurken ailelerin de maddi ve manevi kayıp yaşamasını önleyebilir. Aşı olmayan çocuklar, bulaşıcı hastalıklar bakımından çevrelerindeki diğer çocuklar için de risk oluşturur. Bu durumda hem çocukların hem de çevrelerindeki kişilerin ve dolayısıyla toplum sağlığının korunmasında aşının önemi büyüktür. Bazı aileler teknolojik yaşam, dış ülkelerle olan temaslar ve çocuğunun vücuduna yabancı bir madde enjekte edilmesi nedeniyle aşıdan korkabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, aşılar anne sütünden sonra en önemli koruyucudur ve bu oran %90’ın üzerindedir. En az koruyuculuğa sahip olan verem aşısı bile %50 oranında bu hastalıktan korumaktadır. Günümüzde tüm dünyada yürütülen aşılama programları sayesinde yaklaşık 3 milyon çocuğun yaşamı kurtulmakta ve binlerce çocuğun sakat kalması önlenmektedir. Aşı programları sayesinde ülkemizde artık çocuk felci görülmemektedir.
Aşılama doğumla birlikte başlamaktadır. Bu nedenle bebeklerin aşı takviminin dikkatlice takip edilmesi gerekir. Bebek dünyaya geldikten son başlayan aşı takvimi şu şekildedir:
İlk 24 saat içerisinde Hepatit B aşısı,
Birinci ayda Hepatit B aşısının ikinci dozu,
- Geçmişten günümüze var olan hastalıklar, aşılar ile kontrol altına alınabiliyor
Bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmeyen bebeklerin dış dünyaya karşı savunması yetişkinlere göre daha zayıftır. Bebeklerin bağışıklıklarının güçlendirilmesi için beslenme ve bakım kadar aşıları da çok önemlidir. Bu nedenle ebeveynlerin bebeklik ve çocukluk döneminde yapılması gereken aşıları ihmal etmemesi gerekir. Bundan uzun bir zaman önce aşı olmadığı için, mücadele edilmesi en kolay hastalıklar nedeniyle dahi birçok bebek ve çocuk hayatını kaybedebiliyordu. Geliştirilen aşılar günümüzde bu hastalıkların tamamen kontrol altına alınmasını sağladı.
ANNE BABALAR BU KONUDA BİLİNÇLİ OLMALI
Çocukluk çağı hastalıklarının büyük bir çoğunluğu bulaşıcı hastalıklardan oluşmaktadır. Bu hastalıklar çok ciddi salgınlara, bebek ölümlerine ve sakatlıklara neden olabilir. En belirgin özelliği beyin zarı enfeksiyonu olan meningokok enfeksiyonu, aynı zamanda kan yolu ile tüm vücuda yayılarak saatler içinde sepsis gelişmesine neden olabilir. Sinsi bir şekilde gelişen bu enfeksiyonda hızlı tanı konulup müdahale edilmemesi durumunda, ateş başladıktan sonraki ilk saatler içerisinde hızlıca yoğun bakım ihtiyacı kaçınılmaz olur. Bu müdahalelerde geç kalınması durumunda hasta kaybedilebilir. Bu ve bunun gibi enfeksiyonlara karşı en önemli korunma yöntemi ise aşıdır. Bu nedenle meningokok aşısı bebeklere 3. ayından itibaren yaptırılmalıdır.
ANNE SÜTÜNDEN SONRA EN ÖNEMLİ KORUYUCU AŞIDIR
Aşılar, her geçen gün geliştirilerek hastalık ve enfeksiyonlara karşı daha fazla koruyucu olmaktadır. Hastalık ve enfeksiyonlara karşı yapılan aşılar çocukları karşı karşıya kalabilecekleri hastalıklardan korurken ailelerin de maddi ve manevi kayıp yaşamasını önleyebilir. Aşı olmayan çocuklar, bulaşıcı hastalıklar bakımından çevrelerindeki diğer çocuklar için de risk oluşturur. Bu durumda hem çocukların hem de çevrelerindeki kişilerin ve dolayısıyla toplum sağlığının korunmasında aşının önemi büyüktür. Bazı aileler teknolojik yaşam, dış ülkelerle olan temaslar ve çocuğunun vücuduna yabancı bir madde enjekte edilmesi nedeniyle aşıdan korkabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, aşılar anne sütünden sonra en önemli koruyucudur ve bu oran %90’ın üzerindedir. En az koruyuculuğa sahip olan verem aşısı bile %50 oranında bu hastalıktan korumaktadır. Günümüzde tüm dünyada yürütülen aşılama programları sayesinde yaklaşık 3 milyon çocuğun yaşamı kurtulmakta ve binlerce çocuğun sakat kalması önlenmektedir. Aşı programları sayesinde ülkemizde artık çocuk felci görülmemektedir.
AŞI TAKVİMİNİ KAÇIRMAYIN
Aşılama doğumla birlikte başlamaktadır. Bu nedenle bebeklerin aşı takviminin dikkatlice takip edilmesi gerekir. Bebek dünyaya geldikten son başlayan aşı takvimi şu şekildedir:
İlk 24 saat içerisinde Hepatit B aşısı,
Birinci ayda Hepatit B aşısının ikinci dozu,
- ayda verem, beşli karma, zatürre aşısı,
İlk 3 ayda içerisinde rota virüs aşısı, - aydan sonra meningokok menenjit aşısı,
- ayda beşli karma ve zatürre aşısının ikinci dozları,
- ayda beşli karma, zatürre, Hepatit B aşısının üçüncü dozu ve ağızdan çocuk felci aşısı,
1 yaşında kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve zatürre aşısının dördüncü dozu, - ayda beşli karma, Hepatit A ve çocuk felci aşıları,
2 yaşta Hepatit A aşısının ikinci dozu,
4 ve 6 yaşta bebeklikte yapılan karma aşıların tekrar dozları, - sınıfta difteri-tetanos aşılarının tekrarı,
9 yaşından sonra ise kız çocuklarına rahim ağzı kanseri aşısı önerilmektedir.
