Beyseri Hamamı, Antakya’nın tarihi Caddesi ola Kurtuluş caddesinin batı yönünde binalar arasına sıkışmış dıştan görülmeyen bir hamam. Hamam, soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşmaktadır. Üç yandan binalarla çevrilmiş olan hamama caddeden basit yapılı bir kapıdan girilmektedir.
Kapısı, soyunmalık ile kapı arasında bulunan beşik tonoz örtülü bölüme açılmaktadır. Buradan hamamın esas bölümlerinden birini teşkil eden soyunmalık kısmına geçilmektedir. Soyunmalık kısmı, beşik tonoz örtülü kubbeden oluşmaktadır. Kuzeydeki eyvan soyunma ve dinlenme sekilerine tahsis edilmiştir
Kubbenin örttüğü meydanın doğu duvarı boyunca soyunma ve dinlenme sekileri ve ortada bir havuz mevcut. Soyunmalık kısmının batı duvarından açılan bir kapı ile Ilıklık girişinin hemen sağında hamamın bacası, yanında da bir sanduka bulunmaktadır. Ilıklığın kuzey ucunu belirleyen eyvan bölünerek hela ya dönüştürülmüştür
Sıcaklık kısmı kubbeli meydana açılan beşik tonoz örtülü üç eyvanlı bir mekândan oluşmaktadır. Genellikle orta kubbenin altında, sıcaklığın merkezinde yer alan göbek taşı bu yapıda giriş eyvanı içerisine alınmıştır
Giriş eyvanının iki yanına yerleştirilen tromp geçişli kubbeciklerle örtülü hücreler birer kapı açıklığı ile ana eyvanlara açılmaktadır Bu hücrelerden güneyde kalanı Yahudi vatandaşların dini ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenerek “dalma havuzu” olarak ayarlamıştır.
Hamamın aydınlatma üst örtüde açılan ışıklıklarla temin edilmiştir. Ilıklık kubbesinin altında kalan beşik tonoza açılan ışıklıklar, ana kubbenin ışıklıklarından gelen gün ışığından istifade etmek için açılmıştır. Yapı üzerinde bulunan kitabede; “Beyseri 1364” yazısı yer alıyor. Kitabeye göre hamamın banisinin Sultan Baybars’ın sütkardeşi olan “Bî’seri” olduğu anlaşılmaktadır.
Musa Ağa’nın vakfiyesinde süveyka çarşısında bulunan hamamdan bahsetmektedir. Suveyka’da bulunan Esseyid El hac Musa Ağa’nın vakfına ait olan hamamın kullanımı 1848 tarihinde Battal Ağa’ya verilmiştir.
Hamam girişi bir konutun girişinin gerisinde kalmıştır. Konutun giriş bölümünün üzerinde iki kartuş içerisine alınmış kitabede “Beyseri Hamamı 1369” yazılıdır Hamam, yakın tarihe kadar özel işletmeciler vasıtasıyla faaliyetini sürdürmekte iken şimdi kapalı durumdadır. Beyseri Hamamı’nı planı Hatay bölgesindeki diğer hamamlarla yakın benzerlikler taşır.
Kapısı, soyunmalık ile kapı arasında bulunan beşik tonoz örtülü bölüme açılmaktadır. Buradan hamamın esas bölümlerinden birini teşkil eden soyunmalık kısmına geçilmektedir. Soyunmalık kısmı, beşik tonoz örtülü kubbeden oluşmaktadır. Kuzeydeki eyvan soyunma ve dinlenme sekilerine tahsis edilmiştir
Kubbenin örttüğü meydanın doğu duvarı boyunca soyunma ve dinlenme sekileri ve ortada bir havuz mevcut. Soyunmalık kısmının batı duvarından açılan bir kapı ile Ilıklık girişinin hemen sağında hamamın bacası, yanında da bir sanduka bulunmaktadır. Ilıklığın kuzey ucunu belirleyen eyvan bölünerek hela ya dönüştürülmüştür
Sıcaklık kısmı kubbeli meydana açılan beşik tonoz örtülü üç eyvanlı bir mekândan oluşmaktadır. Genellikle orta kubbenin altında, sıcaklığın merkezinde yer alan göbek taşı bu yapıda giriş eyvanı içerisine alınmıştır
Giriş eyvanının iki yanına yerleştirilen tromp geçişli kubbeciklerle örtülü hücreler birer kapı açıklığı ile ana eyvanlara açılmaktadır Bu hücrelerden güneyde kalanı Yahudi vatandaşların dini ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenerek “dalma havuzu” olarak ayarlamıştır.
Hamamın aydınlatma üst örtüde açılan ışıklıklarla temin edilmiştir. Ilıklık kubbesinin altında kalan beşik tonoza açılan ışıklıklar, ana kubbenin ışıklıklarından gelen gün ışığından istifade etmek için açılmıştır. Yapı üzerinde bulunan kitabede; “Beyseri 1364” yazısı yer alıyor. Kitabeye göre hamamın banisinin Sultan Baybars’ın sütkardeşi olan “Bî’seri” olduğu anlaşılmaktadır.
Musa Ağa’nın vakfiyesinde süveyka çarşısında bulunan hamamdan bahsetmektedir. Suveyka’da bulunan Esseyid El hac Musa Ağa’nın vakfına ait olan hamamın kullanımı 1848 tarihinde Battal Ağa’ya verilmiştir.
Hamam girişi bir konutun girişinin gerisinde kalmıştır. Konutun giriş bölümünün üzerinde iki kartuş içerisine alınmış kitabede “Beyseri Hamamı 1369” yazılıdır Hamam, yakın tarihe kadar özel işletmeciler vasıtasıyla faaliyetini sürdürmekte iken şimdi kapalı durumdadır. Beyseri Hamamı’nı planı Hatay bölgesindeki diğer hamamlarla yakın benzerlikler taşır.
