Bedesten (AD DİMAS) Binası

 

“Yaz mevsiminde Ay ışığı her gece bir penceresinden içeriyi aydınlatır”

Sokulu tarafından yaptırılan Bedestenin bir diğer adı da Ad Dimas tır. (Bedesten)Ulu caminin sağ köşesinde, Yıldırım caddesi üzerinde, 26 ve 30 numaralı parsellere inşa edilmiş iki katlı bir bina. Bir Arap seyyahı seyahatnamesinde Antakya’da çok dikkat çeken bir binadan söz eder. Sözü edilen binalardan biride Ulu caminin doğu yönündeki giriş kapısının karşısında bulunan bedesten binasıdır. Kiklop mimarı tarzında yapılmış bu bina, Persler döneminde bazı bölümleri değiştirilerek “Ateşperest mabedi” olarak kullanılmıştır. xx tarihinden itibaren de sabunhane olarak düzenlenmiştir. Birinci katı kalın taş bloklardan inşa edilen bina Suriye’den getirilen taş ustalarının elinden çıkmış bir eser.

 

Bedestenler, kentin muteber ticaretle uğraşanlarının iş merkezi durumundaydı. Bedesten ayrıca Silah, değerli raht ve cevâhirin de bugünkü bankaların kiralık kasaları emanet saklanacak odaları vardı. Önemli bir alış veriş merkezi olan Bedesten, her sabah duacı başı denilen bölükbaşlarından biri tarafından açılır, akşamları da gene törenle kapanırdı. Çok değerli mallar, Perşembe günleri öğle namazından önce satılır, bu sırada önemli kişiler de gelir ve halk her yanı doldururdu. Bedestenlerde alış veriş yapan esnafa tacir denilirdi.

 

Antakya’da Sokullu Mehmed Paşa’nın 1573 (H.981)’te yaptırdığı bedesten, Cami-i Kebir mahallesinde, Yıldırım caddesinde bir adaya inşa edilmiştir. İki katlı olan yapının Bedesten sokaktan girişi kemerlidir. İkinci kata bu kapının hemen karşısında bulunan taş merdivenlerle ulaşılır. Her sokaktan girişi vardır. Günümüzde bir tarafını çeviren sokağın adı da “Bedesten Sokak”tır.1573 yılında yapımına başlanılan bina 1576 yılında tamamlanmıştır. Uzun çarşıya olan cephesine sonradan ilave edilen dükkanlar ve üzerlerine de evler yapılmıştır.

Bir Arap Seyyah’ı bu bina için şöyle diyor; Antakya halkı yaz mevsiminin bazı gecelerinde bu binaya gelerek, ayın batışını seyreder. Ay ışığı aynı zaman da her gece binanın bir penceresinden içeriyi bir başka aydınlatır. Güneşin ve ayın batımını bu pencerelerden seyretmek insana huzur veriyor. Seyyah’ın verdiği bilgiler arsında “ Yer yüzende bazı yerler vardır ki o kasabalara Akrep ve Yılanlar giremez. Bu kasabalardan biride Ad Dimas binasının bulunduğu Antakya kasabasıdır.