Akılcılık

Aklını kullanmak, düşüncesini devreye sokmak,kendi iradesini kullanmak anlamlarında kullanılır. İnsanlar genellikle akılcılık denilince saf aklını devreye sokmayı anlamışlarsa da çoğu kez farklı farklı anlamlarda da kullanılmıştır. Örneğin; kimisi aklı tek yol gösterici olarak alırken kimisi de akılla beraber kullanılması gereken duyguları ve idealleri ön plana alır. Platon akılla beraber duygularımızın da önemine değinir. Ama Aristo ise aklı tek kaynak olarak ele alır. İslam düşüncesinde ise akıl denilince aklımıza ibn-i Rüşt gelir. İslam’da akıl insanın yeryüzünü inşa etmek ve kendisini Yaratan ilahı bulmak için en önemli yol göstericidir. Kur’an bir çok konuda insanları düşünmeye sevk eder. Mesela “Akletmez misiniz?” “İbret almaz mısınız?” der. Akıl insanın yeryüzündeki pusulası adeta kullanım kılavuzudur. Bir elektronik makineyi nasıl kullanma kılavuzu olmadan kullanamıyoruz, yeryüzündeki olayları, insanın varoluşu, dünyadaki ilişkileri de akıl olmadan anlamak imkânsızdır. Burada bana göre dikkat edilmesi gereken nokta; insanın sadece aklını tek yol gösterici olarak alması onu ilahlaştırması, adeta ben en doğruyu biliyorum demesidir. İşte o zaman akıl kendi kuyusunu kendisi kazar ve asıl görevini yani doğru ile yanlışı ayırt etme görevinin dışında kullanır. Bazen halkımızın da dilinde de akılla ilgili deyimler kullanılır. Mesela akl-ı evvel, aklı bir karış havada gibi…Şimdi aklımızı kullanmak ile aklımızı ilahlaştırmak arasındaki ayrımı daha net anlamamız lazım. Aklını kullanmak yeryüzünde olan her şeyin sahibini tanıyarak ondan en güzel şekilde istifade yani faydalanmaktır. Aklını ilahlaştırmak ise kendi yaratılışını unutarak her şeyi kendisinin aklıyla olduğunu iddia etmektir.