Geleneksel yöntemlerle sedir katran yağı üretiliyor

Antalya'nın Akseki ilçesinde geleneksel yöntemlerle binlerce yıllık sedir katran yağı üretimi geleneği sürdürülüyor.

Kuyucak Mahallesi sakinleri, sedir katran yağı üretimi için bölgedeki 2500 rakımlı dağlarda yetişen sedir ağaçlarının kuruyan köklerini topraktan özenle çıkarıyor.

Mahalle sakinlerinin sırtlarında ya da yük hayvanlarıyla zorlu bir yolculuktan sonra yerleşim yerlerine indirilen kökler, küçük çıralar haline getiriliyor.

Toprakta hazırlanan kuyulara simetrik bir şekilde üst üste dizilen çıraların üstü ağaç dallarıyla kapatılıyor ve hava almaması için tekrar çamurla tamamen kapatılıyor.

- Ateş nöbeti tutuluyor

Üç tarafı kapalı, yalnızca bir yüzeyi açık bırakılan kuyunun ağzından ateş yakılıyor. Kuyunun başka hiçbir yerden hava almaması ve ateşin dengeli ve yavaş bir şekilde içten içe yanması için bir kişi kuyunun başında nöbet tutuyor. Yaklaşık 3 gün süren işlemde her 3 saatte bir kuyu kontrol ediliyor.

Bu işlemlerin ardından kuyunun diğer ucunda bulunan kanalın önündeki sopa dikkatlice çekiliyor. Bu noktada, çamur kuyusunun içindeki sedir çıralarından süzülen yoğun kıvamlı katran yağı, yavaş yavaş akmaya başlıyor. Ortalama yılda 70 ila 80 kilogram katran yağı elde ediliyor. Elde edilen yağ, yağı talep edenlere satılıyor.

- Ata mirasını yaşatıyorlar

Sedir katranı yağı üreticisi Serpil Kaya, AA muhabirine, eskiden dedelerinin çıra yağını çok fazla ürettiğini ve kullandığını söyledi.

Atalarının mirası olan sedir katran yağı üretimini sürdürdüklerini dile getiren Kaya, "Sedir yağı yörede sıkça kullanılıyor. Bu yağ, hayvancılıkta faydalı, aynı zamanda eklem ağrılarında kullanılıyor." dedi.

Süleyman Kaya ise eski zamanda atalarının dağlara çıkıp balta ve nacak ile günün teknolojisinden uzak imkanlarla yağ üretimi için çalıştığını anlattı.

Çıra kuyusu içinde çalışan Ramazan Erdoğan da yağ üretimi için kuyunun nasıl yapılması gerektiğini anlattı.

Aynı zamanda çobanlık yaptığını belirten Erdoğan, "Bu yağ, hayvanlarda iç parazite, uyuza, arılarda varroa (arılarda bir tür dış parazit hastalığı) hastalığına iyi geliyor. Hayvanların içtiği suya damlatıldığı takdirde daha fazla su içiyorlar." diye konuştu.

Erdoğan, gençlerin bu işi yapmadığı için kendilerinden sonra yağ üretecek insan olmamasının üzüntüsünü yaşadığını ifade etti.

Erdoğan, günlük emeğinin karşılığını almanın mutluluğunu yaşadıklarını dile getirdi.

CAN DURANOĞLU