Toplumda en sık dile getirilen sağlık sorunlarından birisi de baş ağrısıdır. Bu şikayet sadece yetişkinlere özgü değil çünkü çocuklar da baş ağrısından yakınabiliyor. Çocukların tarif ettiği baş ağrıları sıklıkla aileler tarafından “Çocuğun başı ağrımaz ya da çocuktur numara yapıyor” denilerek göz ardı edilebiliyor. Ne var ki çocuklarda da migren tipi baş ağrısı olabileceğini hatta bu şikayetlerin altında önemli bir sağlık probleminin de yatabileceğini akılda bulundurmak gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Gürer, çocuklarda baş ağrısı ve nedenleri hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda baş ağrısının nedenleri
Çürük diş
Kulak iltihabı
Burun tıkanıklığı
Boğaz enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlar
Gözde kırma kusurları
Beyinde su toplanması
Beyinde tümör
Beyinde damar tıkanıklıkları
Beyinde kanama gibi organik bir neden olabileceği gibi, migren ve gerilim tipi, sebebi tam olarak bilinmeyen hastalıklarla ilişkili olabilir.
Tanıda en temel etmen ailenin takibi
Çocuklarda baş ağrısının nedeni iyi araştırılmalıdır. Eğer çocuğunuz sürekli baş ağrısından şikayet ediyor, günlük aktivitelerini aksatıyor, okula gitmek istemiyor, ödevlerini yapmıyorsa mutlaka doktora başvurulması gerekmektedir. Çocuklar baş ağrısını değişik şekillerde ifade edeceği için tanıda birtakım sıkıntılar yaşanabilir. Çocukların erişkinlere benzer tarzda baş ağrısı şikayetlerini dile getirmesi ancak 3 yaşından sonra mümkündür. Bu yaş itibariyle çocukların söylediklerini iyi değerlendirmek gerekmektedir. Özellikle aileler çocuklarını çok iyi takip etmeli; baş ağrısının ne sıklıkta, günün hangi saatlerinde olduğu, ne kadar sürdüğü, baş ağrısını başlatan-bitiren sebepler, baş ağrısı sırasında çocukta meydana gelen değişiklikler belirlenmeye çalışılmalıdır. Başının ağrıdığını ifade edemeyen çocuklarda, ağrının belirtileri;
Ani kusma
Aşırı ağlama
Huysuzluk
Denge bozukluğu
Korku-endişe
Her zaman yaptığı ya da yapmayı çok sevdiği aktiviteden geri kalma olabilir.
Migren çocuklarda da görülüyor
Sık, şiddetli ve uzun süreli baş ağrısı olan çocuğun bir çocuk nöroloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Nörolojik muayeneye ek olarak, doktorun gerekli görmesi durumunda kan tetkikleri, beyin tomografisi veya beyin manyetik rezonans görüntülemesi (MR) yapılarak tanı konulabilir. Her başı ağrıyan çocuğa beyin MR çekilmesinin gerekmediği de bilinmelidir. Muayene ve tetkikler sonucunda altta yatan bir neden saptanamayan durumlarda, nedeni bilinmeyen baş ağrısı olarak tanımlanır. Bu gruba sıklıkla migren ve gerilim tipi baş ağrısı girmektedir. Migrenin ailesel geçiş özelliğinin olduğu bilinmektedir ve aile bireylerinde migren öyküsünün varlığı, çocuğun şikayetinin de migren olabileceğini düşündürür. Aileler çocuklarına migren tanısını yakıştırmak istemeyebilir.
Çocuklarda migren belirtileri
Çocuklarda migren belirtileri yetişkinlerle benzerlik göstermektedir. Baş ağrısının bir saatten uzun sürmesi, ışıktan ve sesten rahatsız olması, ağrının alında ve şakak bölgelerinde olması, baş ağrılarının zonklayıcı tipte, sanki başının içinde davul çalıyor gibi olması ve genelde uyuduğunda geçmesi çocukluk çağı migren tanısını desteklemektedir. Çocuklarda kesin tanı konulabilmesi için bu belirtilere ek olarak nörolojik muayenesinin yapılması gerekir.
Nedene yönelik tedavi planlanmalı
Baş ağrısının bir nedeni bulunabilirse, buna yönelik tedavi planlanmalıdır. Bir sebebin bulunamadığı durumlarda, migren tanısı konulduğunda hemen ilaç başlamak yerine baş ağrısına yol açan nedenlerin saptanması ve mümkünse ortadan kaldırılması uygun olur. Sıklıkla;
Açlık
Uykusuzluk
Gece geç saatlere kadar televizyon-tablet karşısından olmak
Geç uyumak ve sabah erkenden kalkıp okula gitmek
Aşırı miktarda çikolata-kakao-kafein içeren gıdaların tüketimi
Aşırı yorulmak, aşırı hareket etmek ya da spor yapmak
Okul stresi ağrıyı başlatan neden olmakla birlikte;
Bazı hastalarda, hastaya özel nedenler (Beyaz peynir, kuruyemiş, çin yemekleri, koruyucu madde içeren hazır gıdalar vb.) de olabilir.
Migren ağrısını tetikleyen bir neden bulunmadığı durumlarda, hekimin önereceği koruyucu ilaçlar kullanmak gerekebilir.
Her başı ağrıdığında ağrı kesici verilmemeli
Başı ağrıyan bir çocuğa sürekli ağrı kesici vermek baş ağrılarının daha uzun süreli, daha şiddetli olmasına ve tedavisinin zorlu hale gelmesine yol açabilir. Bu nedenle çok gerekli durumlarda ağrı kesici ilaç vermek,loş sessiz bir odada dinlenmesini teşvik etmek uygun olur.
Hangi durumlarda acilen doktora gidilmeli?
Baş ağrısının, hastanın daha önceki ağrılarından farklı ve çok şiddetli olması
Çocuğun sürekli ağlaması
Ağrıdan yerinde duramaması
Gözde kayma
Bir tarafta uyuşukluk, zayıflık, güçsüzlük
Gece uykusundan uyandıran ağrının olması durumlarında acil merkezlere başvurulması uygun olur.(Haber Merkezi)
Çocuklarda baş ağrısının nedenleri
Çürük diş
Kulak iltihabı
Burun tıkanıklığı
Boğaz enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlar
Gözde kırma kusurları
Beyinde su toplanması
Beyinde tümör
Beyinde damar tıkanıklıkları
Beyinde kanama gibi organik bir neden olabileceği gibi, migren ve gerilim tipi, sebebi tam olarak bilinmeyen hastalıklarla ilişkili olabilir.
Tanıda en temel etmen ailenin takibi
Çocuklarda baş ağrısının nedeni iyi araştırılmalıdır. Eğer çocuğunuz sürekli baş ağrısından şikayet ediyor, günlük aktivitelerini aksatıyor, okula gitmek istemiyor, ödevlerini yapmıyorsa mutlaka doktora başvurulması gerekmektedir. Çocuklar baş ağrısını değişik şekillerde ifade edeceği için tanıda birtakım sıkıntılar yaşanabilir. Çocukların erişkinlere benzer tarzda baş ağrısı şikayetlerini dile getirmesi ancak 3 yaşından sonra mümkündür. Bu yaş itibariyle çocukların söylediklerini iyi değerlendirmek gerekmektedir. Özellikle aileler çocuklarını çok iyi takip etmeli; baş ağrısının ne sıklıkta, günün hangi saatlerinde olduğu, ne kadar sürdüğü, baş ağrısını başlatan-bitiren sebepler, baş ağrısı sırasında çocukta meydana gelen değişiklikler belirlenmeye çalışılmalıdır. Başının ağrıdığını ifade edemeyen çocuklarda, ağrının belirtileri;
Ani kusma
Aşırı ağlama
Huysuzluk
Denge bozukluğu
Korku-endişe
Her zaman yaptığı ya da yapmayı çok sevdiği aktiviteden geri kalma olabilir.
Migren çocuklarda da görülüyor
Sık, şiddetli ve uzun süreli baş ağrısı olan çocuğun bir çocuk nöroloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Nörolojik muayeneye ek olarak, doktorun gerekli görmesi durumunda kan tetkikleri, beyin tomografisi veya beyin manyetik rezonans görüntülemesi (MR) yapılarak tanı konulabilir. Her başı ağrıyan çocuğa beyin MR çekilmesinin gerekmediği de bilinmelidir. Muayene ve tetkikler sonucunda altta yatan bir neden saptanamayan durumlarda, nedeni bilinmeyen baş ağrısı olarak tanımlanır. Bu gruba sıklıkla migren ve gerilim tipi baş ağrısı girmektedir. Migrenin ailesel geçiş özelliğinin olduğu bilinmektedir ve aile bireylerinde migren öyküsünün varlığı, çocuğun şikayetinin de migren olabileceğini düşündürür. Aileler çocuklarına migren tanısını yakıştırmak istemeyebilir.
Çocuklarda migren belirtileri
Çocuklarda migren belirtileri yetişkinlerle benzerlik göstermektedir. Baş ağrısının bir saatten uzun sürmesi, ışıktan ve sesten rahatsız olması, ağrının alında ve şakak bölgelerinde olması, baş ağrılarının zonklayıcı tipte, sanki başının içinde davul çalıyor gibi olması ve genelde uyuduğunda geçmesi çocukluk çağı migren tanısını desteklemektedir. Çocuklarda kesin tanı konulabilmesi için bu belirtilere ek olarak nörolojik muayenesinin yapılması gerekir.
Nedene yönelik tedavi planlanmalı
Baş ağrısının bir nedeni bulunabilirse, buna yönelik tedavi planlanmalıdır. Bir sebebin bulunamadığı durumlarda, migren tanısı konulduğunda hemen ilaç başlamak yerine baş ağrısına yol açan nedenlerin saptanması ve mümkünse ortadan kaldırılması uygun olur. Sıklıkla;
Açlık
Uykusuzluk
Gece geç saatlere kadar televizyon-tablet karşısından olmak
Geç uyumak ve sabah erkenden kalkıp okula gitmek
Aşırı miktarda çikolata-kakao-kafein içeren gıdaların tüketimi
Aşırı yorulmak, aşırı hareket etmek ya da spor yapmak
Okul stresi ağrıyı başlatan neden olmakla birlikte;
Bazı hastalarda, hastaya özel nedenler (Beyaz peynir, kuruyemiş, çin yemekleri, koruyucu madde içeren hazır gıdalar vb.) de olabilir.
Migren ağrısını tetikleyen bir neden bulunmadığı durumlarda, hekimin önereceği koruyucu ilaçlar kullanmak gerekebilir.
Her başı ağrıdığında ağrı kesici verilmemeli
Başı ağrıyan bir çocuğa sürekli ağrı kesici vermek baş ağrılarının daha uzun süreli, daha şiddetli olmasına ve tedavisinin zorlu hale gelmesine yol açabilir. Bu nedenle çok gerekli durumlarda ağrı kesici ilaç vermek,loş sessiz bir odada dinlenmesini teşvik etmek uygun olur.
Hangi durumlarda acilen doktora gidilmeli?
Baş ağrısının, hastanın daha önceki ağrılarından farklı ve çok şiddetli olması
Çocuğun sürekli ağlaması
Ağrıdan yerinde duramaması
Gözde kayma
Bir tarafta uyuşukluk, zayıflık, güçsüzlük
Gece uykusundan uyandıran ağrının olması durumlarında acil merkezlere başvurulması uygun olur.(Haber Merkezi)
