AKTİF FAYLAR ARAŞTIRILIYOR

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezinin (MATAM) "RV Sermet" gemisiyle, Marmara ve Ege Denizi'nde araştırılmamış aktif fayların incelenmesi hedefleniyor.

MATAM Müdürü Prof. Dr. Cenk Yaltırak, yaptığı açıklamada, merkezin kurulumunun ardından bütçesinin bu yılın başında Cumhurbaşkanlığı projesi kapsamında aktif hale geldiğini söyledi.

Geçen yıl kasımda İş Bankasının katkılarıyla merkezin bina inşaatına başlandığını belirten Yaltırak, 13 Ağustos'tan itibaren binanın fiziksel olarak tamamlandığını, şu anda laboratuvarların büyük kısmının oluşturulduğunu, bilgisayar sistemleri ve araştırma gemisiyle ilgili süreçlerin ise sona yaklaştığını kaydetti.

Prof. Dr. Yaltırak, merkezin en önemli bileşenlerinden "RV Sermet"in baştan aşağı yenilendiğini dile getirerek, "Gemi satın alındıktan sonra Tuzla'da bir tersanede araştırma amaçlarımıza uygun hale getiriliyor. Kanada'dan getirdiğimiz araştırma sistemleri gemiye monte edilecek. Gemi, uluslararası standartlarda bir araştırma gemisi olarak donatılıyor." dedi.

"RV Sermet"in yılın sonuna kadar ilk seferine çıkmasının planlandığını anlatan Yaltırak, "Hazırlıklar planlandığı gibi ilerlerse aralık ayında gemi ilk deneme seferini İstanbul Boğazı'nda gerçekleştirecek. Bu sefer, hem aletlerin test edilmesi hem de Boğaz'ın araştırılması amacıyla yapılacak." diye konuştu.

KEŞFEDİLMEMİŞ FAYLAR ARAŞTIRILACAK

Gelecek yılın temel hedefinin Marmara Denizi ile çevresindeki şelf alanlarını incelemek olduğunu bildiren Yaltırak, bu bölgelerin bugüne kadar detaylı çalışılmadığını söyledi. Prof. Dr. Yaltırak, Marmara Denizi'ndeki çukurlar hakkında çok sayıda araştırma yapıldığına dikkati çekerek, şu ifadeleri kullandı:

"100 metreden sığ olan, Marmara'nın yarısından fazlasını kapsayan şelf alanları hakkında çok az şey biliyoruz. Özellikle Güney Marmara şelfinde, aktif fayların yüzey izlerini keşfetmek istiyoruz. Araştırmalarımız Çanakkale Boğazı, Edremit Körfezi ile Dikili Boğazı’na kadar geniş bir coğrafyayı kapsayacak, keşfedilmemiş faylar araştırılacak. Bu çalışmalar sonucunda fayların tekrarlanma periyotlarını, karakterlerini ve doğayı nasıl etkilediklerini belirleyeceğiz. Böylece gelecekteki depremlerin olası etkilerine dair daha net sonuçlar elde etmeyi amaçlıyoruz."

"DENİZDE VE KARADA FAYLARIN BÜTÜNLÜĞÜNÜ İNCELEYECEĞİZ"

Merkezin sadece deniz araştırmalarıyla sınırlı kalmayacağına işaret eden Yaltırak, karasal faylar ile deniz içindeki fayların bütünleşik şekilde inceleneceğini bildirdi. Prof. Dr. Yaltırak, yaklaşık 3 sene sürecek projenin ilk yılında temel veri toplama çalışmalarına odaklanacaklarını, geminin yılda çok sayıda sefer yapmasını planladıklarını kaydetti. "RV Sermet"in İTÜ'nün kendi altyapısı ve insan kaynağıyla çalıştırılacağını belirten Yaltırak, "İTÜ’nün Denizcilik Fakültesi, gemi personeli, mühendisleri, yüksek lisans ve doktora öğrencileriyle bu projeye tam destek veriyor. Kaptanından gemicisine kadar tüm kadro üniversitemizin bünyesinde. Ayrıca gemimizin durabileceği kendi iskelemiz mevcut." bilgisini verdi.

Prof. Dr. Yaltırak, araştırmanın yakıt giderlerinin bir petrol dağıtım şirketi sponsorluğunda karşılanacağını, MATAM'ın kamu bütçesine minimum yükle çalışan bir yapı olduğunu, şimdiye kadar alınan desteklerin çoğunun ayni yardımlar şeklinde yapıldığını, gemilerin bile bağışçılar tarafından satın alınıp hibe edildiğini dile getirdi.

"RV SERMET, KÜÇÜK AMA YÜKSEK TEKNOLOJİYLE DONATILDI"

"RV Sermet"in ekonomik ve çevik yapısıyla Türkiye'deki büyük araştırma gemilerinden ayrıldığını anlatan Yaltırak, geminin 4 ayrı sismik sistemle donatıldığını söyledi. Prof. Dr. Yaltırak, gemide "çok ışınlı batimetre", "huntec deep tow sismiği", "side-scan sonar" ve "çörp sismiği" sistemlerinin aynı anda çalışabileceğini anlatarak, "Bu sayede deniz tabanındaki fayların yüzey izlerini milimetrik hassasiyetle tespit edeceğiz. Ayrıca deniz tabanından alınacak karot örnekleriyle tabakaların yaşlarını belirleyip son depremlerin tarihlerini saptayacağız. RV Sermet, küçük ama yüksek teknolojiyle donatılmış." dedi.

Geminin en önemli avantajının "hızlı harekete geçebilme kabiliyeti" olduğuna dikkati çeken Yaltırak, şunları kaydetti: "Gemi, 365 gün sefer için hazır olacak. Hava koşulları uygun olduğunda anında araştırmaya çıkabilecek. Özellikle bir deprem sonrasında, denizde oluşan faylanmaları veya değişimleri yerinde ve hızlı biçimde inceleme imkanımız olacak. Karar mekanizmasında farklı kurumlar olmadığı için sadece bizim karar vermemiz yeterli. Bu dinamik yapı Türkiye'de deprem araştırmaları açısından önemli bir boşluğu dolduracak. Marmara ve Ege'deki aktif fayları hızlı, sürekli ve ekonomik biçimde araştırma kabiliyetine sahip bu sistem, Türkiye'de ilk defa İTÜ çatısı altında kurulmuş oluyor."

Haber Merkezi

ABDULVAHİT GÜRASLAN